Wat is een dystonie?
Een dystonie is een neurologische bewegingsstoornis waarbij bepaalde spieren overmatig en onwillekeurig samentrekken [1]. Hierdoor kan je langzame, draaiende bewegingen gaan maken zonder dat je dat wil. Deze bewegingen kunnen pijnlijk zijn en kunnen de uitvoering van dagelijkse taken belemmeren [2].
De term dystonie betekent een stoornis (= dys) in de spanning (= tonus) van een of meerdere spieren. De stoornis leidt vaak tot een te hoge spierspanning maar kan op andere momenten normaal zijn.
Bij de meeste patiënten is de onderliggende oorzaak niet duidelijk (idiopathische dystonie). In sommige gevallen wordt de dystonie veroorzaakt door erfelijke factoren (genetische dystonie). Ook kan een dystonie een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen of kan het een gevolg zijn van hersentrauma of een hersenaandoening (verworven dystonie) [3].
Door de vele verschillende oorzaken van dystonie, kan dystonie zich ook op veel verschillende manieren presenteren. De vormen worden ingedeeld op basis van:
- Leeftijd van ontstaan: baby, kind, volwassen leeftijd
- De delen van het lichaam die zijn aangedaan: focaal in een lichaamsdeel, segmentaal in een aantal aan elkaar grenzende lichaamsdelen, hemidystonie aan een lichaamshelft of gegeneraliseerd door het hele lichaam
- Beloop in de tijd: progressief of stabiel, aanvalsgewijs
- Bijkomende klachten: geïsoleerde dystonie of gecombineerde met andere neurologische klachten
- Een bijzonder voorbeeld van een focale dystonie is de taak-specifieke dystonie, die voornamelijk voorkomt bij personen die gedurende langere tijd herhaaldelijk een specifieke beweging uitvoeren, meestal onder stressvolle omstandigheden.
Diagnose van dystonie
De diagnose dystonie is een klinische diagnose, gesteld door een neuroloog. Gekeken wordt naar een afwijkende houding waarbij draaiende en/of wringende bewegingen bestaan, veelal in een specifiek patroon. Daarbij wordt gelet op onder andere de anatomische distributie, overflow bewegingen en mirror movements. Begeleidende afwijkingen kunnen richting geven aan de etiologische diagnose, zoals bijkomende andere bewegingsstoornissen, oculomotoriekstoornissen, piramidale verschijnselen, polyneuropathie of cognitieve stoornissen. Natuurlijk is ook de anamnese van belang, met onder andere de beginleeftijd en beloop, luxerende factoren, medicatiegebruik, niet-motorische symptomen en de voorgeschiedenis. Afhankelijk van deze informatie is soms aanvullende diagnostiek nodig om te komen tot een etiologische diagnose, zoals laboratoriumonderzoek, beeldvorming of genetisch onderzoek.
Als je dystonie hebt, dan word je niet meer beter. Wel kunnen bepaalde behandelingen de klachten minder maken. Voor meer informatie over behandelingen, klik dan op Behandelingen.
Voor meer informatie zie https://www.dystonievereniging.nl/wat-is-dystonie/ en https://dystonia.net