Hoe serieus is darteritus? ‘Ergste dat je als darter kan overkomen’

Stan Wagtman

20-12-2023

Berry van Peer debuteert donderdag op het WK darts, ruim zes jaar na het krijgen van darteritus. De 27-jarige Brabander kreeg de aandoening onder controle, maar een bewezen oplossing voor de nachtmerrie van iedere darter is er niet.

Als Berry van Peer donderdag in Alexandra Palace begint aan zijn WK-partij tegen Luke Woodhouse, zullen zijn gedachten ongetwijfeld teruggaan naar ruim zes jaar geleden. Het leek vanwege darteritus een utopie dat hij ooit nog aan een WK zou deelnemen.

Dat jaar, in 2017, krijgt hij op een kwalificatietoernooi voor het eerst last van darteritus. Terwijl hij op een dubbel staat, schrikt Van Peer van iemand die in de verder stille zaal plots op hoge toon praat. Het destijds grote dartstalent probeert daarna normaal zijn pijlen te gooien.

“Maar ik kon m’n pijl bijna niet meer loslaten”, vertelt Van Peer aan NU.nl. “Ik stond ruim voor, maar stortte helemaal in. Ik heb het in de maanden erna voor mezelf gehouden, maar op de Grand Slam of Darts een paar maanden later zag iedereen het. Daarna was ik in tranen, omdat ik vreesde dat mijn loopbaan voorbij was.”

Met ‘het’ doelt Van Peer op darteritus, de aandoening die maakt dat een darter een pijl niet of moeilijk los kan laten. Pas na talloze malen proberen belandt de pijl in het bord. Bij sommige darters is het zo erg dat de pijl het bord niet eens haalt, omdat hun arm lijkt te bevriezen.

Faalangst lijkt de voornaamste oorzaak van darteritus. Die zorgt voor grotere spanning in de spieren, waardoor de darter de werpbeweging niet meer vloeiend kan maken, aldus sportpsycholoog Afke van de Wouw. “En de druk kan door adrenaline behoorlijk toenemen. Veel sporters lopen dat tijdens hun wedstrijd er wel uit, maar bij darten kan dat natuurlijk niet.”

 

EMOTION | Watch the incredible, tense ending as Berry van Peer fights his demons to defeat Menzies and progress into round two 💪🏼💪🏼💪🏼 pic.twitter.com/AQ4QK9I4Ha

— PDC Darts (@OfficialPDC) November 13, 2017

Kappers en schrijvers

Van der Wouw vergelijkt het gooien van een pijltje met een spijker in een blok hout slaan. “Als je de hamer ontspannen laat vallen, gaat de spijker er zo in. Ga je het te geforceerd doen, dan lukt het vaak niet. Dat is denk ik bij darters ook het geval. Ontspanning is key.”

Neuroloog Erik van Wensen, werkzaam in Gelre Ziekenhuizen in Apeldoorn, is specialist op het gebied van bewegingsstoornissen als darteritus en doet al jaren onderzoek naar het fenomeen. Hij denkt dat darteritus mogelijk een “neurologische, taakspecifieke bewegingsstoornis” is en dus niet alleen een mentale oorzaak heeft.

“Ik heb zes darters in mijn onderzoekskamer gehad en die hadden zonder druk ook last van darteritus”, zegt Van Wensen. “Er gaat iets fout in de hersenen bij mensen die een bepaalde beweging eindeloos herhalen en daarvoor een perfecte timing nodig hebben. Er kan dan zo’n verkramping, een taakspecifieke bewegingsstoornis, ontstaan.”

Iets vergelijkbaars bestaat in het golf, waar spelers door zogenoemde yips een hapering in de slag kunnen krijgen. Van Wensen: “Maar ook in het biljarten, schaatsen en andere sporten bestaat het. Zelfs kappers, muzikanten en schrijvers kunnen er last van krijgen, zonder spanning te voelen. Er kan bij veelvuldige herhaling een blokkade in je hersenen ontstaan.”

Het overkwam de voorbije tientallen jaren al meerdere darters. Naast Van Peer kreeg vijfvoudig wereldkampioen Eric Bristow darteritus, evenals subtoppers als Mark Webster en Mensur Suljovic. De laatste jaren kampten toptalenten Gian van Veen en Beau Greaves er ook mee.

 

Golfers probeerden bètablokkers

Buiten de dartswereld wordt vaak meewarig gesproken over darteritus, onder meer vanwege de associatie met ‘aanstelleritis’. “Dat gaat me als neuroloog aan het hart. Een darter kan er écht niets aan doen”, zegt Van Wensen, die denkt dat darteritus deels kan worden veroorzaakt door erfelijke aanleg.

“Uit eerdere studies over taakspecifieke dystonieën blijkt dat zo’n 20 procent van de mensen met darteritus een familielid heeft dat er ook last van heeft. Het kan dus ook erfelijk bepaald zijn. Ik hoop dat we een neurologische oorzaak vinden, dan is het voor een darter gemakkelijker te accepteren.”

Een bewezen remedie tegen darteritus is er namelijk nog niet. Wel gebruikten golfers die kampen met yips succesvol bètablokkers om de bloeddruk en hartslag te verlagen. “Maar dat is in een te kleine groep golfers onderzocht om als hapklare oplossing te zien”, zegt Van Wensen.

Hij denkt dat Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) mogelijk kan helpen. Bij EMDR probeert een psycholoog iemand van traumagerelateerde angstklachten af te helpen. Van Wensen: “Het idee is dat faalangst een rol speelt in het ontstaan van zo’n bewegingsstoornis en EMDR daartegen kan helpen.”

“Al moeten we dat eerst uitgebreid onderzoeken. Je zou als darter ook botulinetoxine-injecties in de aangedane spieren kunnen krijgen, maar als je ook maar iets te veel inspuit, doet je arm het niet goed meer.”

 

Clinics tegen darteritus

Van Peer had baat bij fysiotherapie en mentale coaching. “En ik heb mezelf trucs aangeleerd, voor momenten dat ik het voel opkomen. Zo val ik niet terug. Wat die trucs zijn? Ademhalen op specifieke momenten, dat soort dingen. Die trucs heb ik nodig, want het kan altijd terugkomen. Geen darter komt er helemaal van af.”

Maar Van Peer keerde ondanks zijn darteritus wel terug op respectabel niveau. Hij is de huidige nummer 107 van de wereld en plaatste zich recent voor de Grand Slam of Darts en dus het WK. Met zijn ervaring probeert de Brabander andere spelers met darteritus te helpen.

Hij geeft clinics in dartshop Dartsfun in het Belgische Turnhout, die andere darters moeten helpen om te leren omgaan met darteritus. “Het voelt fijn om een voorbeeld voor anderen te kunnen zijn en mensen te helpen. Als darter is darteritus het ergste dat je kan overkomen. Je gunt het niemand.”

Van Peer begint WK tegen Woodhouse

Berry van Peer begint zijn WK donderdag in de eerste ronde tegen Luke Woodhouse, de nummer 33 van de wereld. Mocht Van Peer de tweede ronde bereiken, dan wacht hem een clash met Josh Rock (PDC-23).

Bron: NU.nl