Darter Berry van Peer stamelde in tranen dat hij vreest dat terugkerende darteritus weleens einde carrière voor hem kan betekenen. Vooralsnog is er geen medicijn, maar een ’bocht in het brein’ zou uitkomst kunnen bieden.
De aandoening heeft haar naam niet bepaald mee. Darteritus wordt al snel in de hoek geplaatst van aanstelleritis. Het ziet er ook nog eens bijzonder vreemd uit. Een darter wil een pijl gooien, maar het lukt hem niet om ’m los te laten. Pas na een paar keer – of heel vaak – proberen vliegt de pijl dan toch richting het bord. Vrijwel nooit naar de bedoelde plek. Soms naast het bord, zelfs op de grond.
Berry van Peer is niet de enige sporter met weigeringen.
Dat Berry van Peer (21) er last van had, was al een tijdje bekend. In de WK-finale voor jeugdspelers vorig jaar kwam dat aan het licht bij de darter uit het West-Brabantse Sprundel. En afgelopen week was het in zijn groepswedstrijden tijdens de Grand Slam of Darts weer mis met Van Peer. Hij wist nog net te winnen van de Australiër Simon Whitlock, maar zondag tegen de Schotse topper Gary Anderson was Van Peer reddeloos verloren en voelde hij zich ‘in een hel’. De tranen vloeiden. Gisteren won hij wel (5-4 van Cameron Menzies) en plaatste zich voor de volgende ronde. Maar ook nu ging het niet zonder slag of stoot.
Neuroloog Erik van Wensen van onder meer Gelre Ziekenhuizen heeft zich verdiept in de materie, die hij ‘taakspecifieke dystonie’ noemt. Hij doet onderzoek naar ‘de yips’, een hapering van de arm van een golfer bij het putten of chippen (de chip-yips). ,,Omdat ik er zelf last van kreeg en bewegingsstoornissen mijn specialisatie zijn, ben ik in deze materie gedoken. Ik ben er van overtuigd dat darteritus dezelfde oorzaak heeft als de yips.”
Rozenvrees & keuitis
Het valt Van Wensen op dat het euvel opduikt bij veel sporten waarbij sprake is van veel herhaling van bewegingen. Of het nou om boogschieten (rozenvrees), biljarten (keuitis) of schaatsen (zwabbervoet) gaat. ,,En in Amerika hoorde ik dat pitchers bij honkbal er soms ook last van hebben.”
Volgens de neuroloog is het fenomeen deels fysiek en deels mentaal te verklaren. ,,Zo’n darter kan angst hebben dat hij de triple 20 niet gooit en daardoor als het ware verkrampt, wat zich uit in het niet kunnen gooien van de pijl.” Van Wensen weet dat golfers hebben geprobeerd van hun yips af te komen door onder meer bètablokkers (verlagen bloeddruk en hartslag) en ‘pammetjes’ (slaap- en kalmeringsmiddel) te gebruiken. ,,Maar dat bleek niet goed te werken.”
Zelf denkt Van Wensen dat het antwoord eerder te vinden is bij EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), een methode waarbij een psycholoog bewegingen van de ogen koppelt aan een bepaalde angst en die een andere lading geeft. ,,Er wordt als het ware een bocht in het brein gemaakt. Dat klinkt misschien wazig, maar ik volg de ontwikkeling van EMDR al vanaf de opkomst ervan en ik zie daar echt toekomst in.”
Sportspycholoog Rico Schuijers heeft juist goede ervaringen met mentale training. Zijn verhaal klinkt niet heel anders dan dat van Van Wensen. Ook hij heeft het over een omweg die in de hersens tot stand moet worden gebracht. ,,Omdat in het verleden in het geheugen een verkeerde koppeling is gemaakt bij een bepaalde situatie.” Het fysiek en mentale aspect komt bij hem samen via visualisatie. ,,Zo kun je dat pad in je hoofd anders maken.’’
Spanning
Bij de mentale training komen de volgende aspecten aan bod: juiste doelen stellen, spanning onder controle houden (Schuijers: ,,En dat kan beter dan met alcohol zoals veel darters nu doen.’’), inzicht hebben in focus houden en invloed uitoefenen op gedachten. Hij heeft goede ervaringen met deze training bij een darter ‘op wat lager niveau’. ,,Stuur Berry van Peer tien keer een uur naar mij en ik ben er van overtuigd dat het dan goed komt.”
Stuur Berry van Peer tien keer een uur naar mij en ik ben er van overtuigd dat het dan goed komt.Sportspycholoog Rico Schuijers
Neuroloog Van Wensen wil de komende tien jaar meer onderzoek doen op dit gebied. ,,Het heeft in de medische wereld uiteraard niet zo’n urgentie als onderzoek naar bijvoorbeeld Parkinson, omdat mensen daar meer bij gebaat zijn. Maar er gaat steeds meer geld om in de sport, dat kan wel helpen.”
